Deno 2.0 ve Bun 2.0: Runtime Savaşları Devam Ediyor

JavaScript runtime dünyası hiç bu kadar heyecanlı olmamıştı. Node.js'in yanında artık Deno ve Bun gibi güçlü alternatifler var. 2025'in başında her ikisi de 2.0 versiyonlarını yayınladı. Bu yazıda, her birinin güçlü yönlerini ve hangi projede hangisini kullanmanız gerektiğini inceleyeceğiz.

Deno 2.0: Güvenlik ve Modernite

Deno, Ryan Dahl'ın (Node.js'in yaratıcısı) Node.js'teki hataları düzeltmek için oluşturduğu bir runtime. Deno 2.0 ile birlikte önemli iyileştirmeler geldi:

Yeni Özellikler

**Node.js Uyumluluğu**: Artık npm paketlerini doğrudan kullanabiliyorsunuz

**Daha İyi Performans**: V8 engine optimizasyonları

**Native HTTP/2**: Varsayılan olarak HTTP/2 desteği

**Web Standards**: Fetch, WebSocket ve diğer web standartları

Deno'nun Güçlü Yönleri

// Deno örneği - Güvenlik odaklı
import { serve } from "https://deno.land/std@2.0.0/http/server.ts";

serve((req) => {
  return new Response("Merhaba Deno!");
}, { port: 8000 });

**Güvenlik**: İzin tabanlı sistem (ağ, dosya, çevre değişkenleri)

**TypeScript**: Varsayılan olarak TypeScript desteği

**Modern Standartlar**: ES modules, async/await, top-level await

Bun 2.0: Hız ve Performans

Bun, Zig ile yazılmış ultra hızlı bir JavaScript runtime. Bun 2.0 ile performans daha da arttı:

Performans Rakamları

**3x daha hızlı** Node.js'ten

**4x daha hızlı** npm install

**Native bundler**: Webpack'ten 10x daha hızlı

Bun'un Güçlü Yönleri

// Bun örneği - Hız odaklı
import { serve } from "bun";

serve({
  port: 3000,
  fetch(req) {
    return new Response("Merhaba Bun!");
  },
});

**Hız**: C++ seviyesinde performans

**Built-in Tools**: Bundler, test runner, package manager dahil

**Node.js Uyumluluğu**: %95+ Node.js API uyumluluğu

Performans Karşılaştırması

MetrikNode.jsDeno 2.0Bun 2.0Cold Start100ms80ms30msHTTP Requests/s20K35K60Knpm install10s12s2.5sBundle Size250KB180KB150KB

Ne Zaman Hangisini Kullanmalı?

Deno 2.0 Tercih Edin:

**Güvenlik kritik uygulamalar**: Finansal sistemler, API gateway'ler

**Modern web projeleri**: Web standartlarına uyum önemliyse

**TypeScript projeleri**: Native TypeScript desteği gerekiyorsa

**Microservice mimarileri**: İzin tabanlı güvenlik modeli

Bun 2.0 Tercih Edin:

**Yüksek performans gereken uygulamalar**: Real-time sistemler, game server'ları

**Prototipleme**: Hızlı geliştirme ve test

**CLI araçları**: Hızlı çalışma zamanı gerekiyorsa

**Edge computing**: Düşük latency gereken uygulamalar

Node.js Tercih Edin:

**Olgun ekosistem**: Geniş paket kütüphanesi gerekiyorsa

**Ekip uyumu**: Ekip Node.js biliyorsa

**Enterprise projeler**: Uzun vadeli destek önemliyse

Migration Rehberi

Node.js'ten Deno'ya

# Deno kurulumu
curl -fsSL https://deno.land/install.sh | sh

# Projeyi migrate et
deno run --allow-net --allow-read app.ts

Node.js'ten Bun'a

# Bun kurulumu
curl -fsSL https://bun.sh/install | bash

# Projeyi migrate et
bun install
bun run app.js

Gelecek Öngörüleri

2025 ve sonrasında:

**Deno**: Kurumsal benimsenme artacak

**Bun**: Performans kritik uygulamalarda yaygınlaşacak

**Node.js**: Hala hakimiyetini koruyacak ama payı azalacak

Sonuç

Her üç runtime da kendi güçlü yönlerine sahip. Deno güvenlik ve modernite için, Bun performans için, Node.js ise ekosistem ve olgunluk için ideal. Projenizin ihtiyaçlarına göre seçim yapmak en mantıklısı.